Enstantane (perde açıklığı) nedir?
Fotoğrafın üç temel bileşiminin; diyafram (apertür), enstantane (perde açıklığı) ve ISO değeri olduğuna “Diyafram nedir?” konulu yazımda değinmiştim. Doğru pozlama değerini bir bardak dolusu su olarak kabul ettiğimiz takdirde, suyun çok mu yoksa az mı akacağını belirleyen musluğu “diyafram” olarak tanımlayabileceğimizi, suyun akacağı süreyi de “enstantane” ile anlatabileceğimizi örneklemiştim.
İngilizce shutter kelimesiyle ifade edilirken, Fransızca’da instantanè kelimesi “bir anlık, ansızın” anlamına gelmektedir. Fotoğrafçılıkta ise, yukarıdaki örnekten de anlaşılacağı gibi, diyaframdan geçen ışınların ne kadar süre ile sensör üzerinde kalacağını belirleyen sisteme enstantane adı verilmektedir.
Enstantane değerleri marka ve modellere göre değişmekle birlikte, genellikle 1/8000sn – 30sn arasında değişkenlik gösterebilmektedir.
1 saniyenin altındaki değerler 1/2, 1/4, 1/8, 1/15, 1/30, 1/60, 1/125, 1/250, 1/500, 1/1000, 1/2000, 1/4000, 1/8000; 1 saniye üzerindekiler ise 2, 4, 8, 15, 30 değerini alır.
Her değer artışında (1 sn.den küçükler için paydanın küçülmesi demek), diyaframdan geçen ışığın süresi artar. Diyafram ve ISO değerleri sabitken, pozlama öncekine göre 2 kat artar.
30 sn.den daha yüksek sürelerde pozlama yapmak için makinelerimizde bulunan BULB modunu kullanabiliriz. Bulb modu, bir süre sınırı olmadan 30 saniyenin üzerine (1dk, 5dk, 10dk, 30dk gibi) çıkabildiğimiz bir moddur.
Enstane öncelikli çekim modu ne işe yarar?
İngilizce shutter kelimesinden dolayı; Nikon, Sony, Fuji gibi markalarda “S” ile, Canon marka makinelerde ise “Tv” ile gösterilen diyafram öncelikli çekim modu ne işe yarar?
S ya da Tv modu seçildiğinde kullanıcı enstantane hızını (shutter speed) değiştirdikçe ilgili diyafram-f değeri de doğru pozlama yapabilmek için otomatik olarak değişmektedir. Yani, diyafram değerini seçilen pozlama süresine göre makine kendisi atamaktadır.
Ben, genel olarak bu modu, uzun pozlama yapmayı düşündüğüm zamanlarda kullanıyorum. Burada kastettiğim enstantane değerinin 1/10, 1/8, 1/6 ve belki 1/5 olduğu, çekim esnasında tripod veya monopod gibi yardımcı bir teçhizata ihtiyaç duymayacağım çekimler. Amacım, hareket halindeki bir cisim veya canlının, hareketini flu bir halde sergilemek olduğunda, ben enstantane değerimi ayarlayıp, gerekli diyafram açıklığını ayarlamasını makineye bırakıyorum. Çünkü amacım ne alan derinliği ne de keskinlik, sadece hareketi vurgulamak. Yukarıdaki örnekte olduğu gibi, 1/10 enstantane değeri sayesinde koşup zıplayan çocukların hareketleri daha etkili yakalayabiliyorsunuz.
Umarım yazım faydalı olmuştur. Fotoğrafın diğer iki önemli elemanı için Diyafram nedir? ve ISO nedir? konulu yazılarımı da inceleyebilirsiniz. Fotoğraf Çekim Teknikleri ve Fotoğrafta Kompozisyon Kuralları ile ilgili yazılarımı da beğeneceğinizi umuyorum.
Işığınız bol olsun, fotoğrafla kalın!